Miasteczko Studenckie AGH
Tomasz Mańkowski
Przemysław Gawor, Zofia Nowakowska
1964–1975
Dzielnica V – Krowodrza
Uczelnie
ul. Rostafińskiego
Informacje o obiekcie
Miasteczko Studenckie zostało zaplanowane w obszarze znajdującym się między ulicami Reymonta, Czarnowiejską i Piastowską. Miało stanowić kampus dla studentów ośmiu krakowskich uczelni wyższych. Był to nowatorski projekt architektów z Katedry Projektowania Budynków Mieszkalnych Politechniki Krakowskiej, Tomasza Mańkowskiego i Przemysława Gawora. W tym tak zwanym „osiedlu studenckim” stanowiącym autonomiczny zespół urbanistyczny miało zamieszkać 14 000 studentów. Funkcjonująca dziś nazwa „miasteczko studenckie” dobrze oddaje charakter założenia, które miało zapewnić studentom dostęp do stołówek, usług, rozrywki, zaopatrzenia, opieki lekarskiej. Zespół miał składać się domów o zróżnicowanej wysokości: niskich, horyzontalnych o pięciu kondygnacjach oraz wysokich – szesnastokondygnacyjnych. Studenci mieli mieć dostęp do zrealizowanych w osobnych pawilonach stołówek typu szwedzkiego (samoobsługowe). Dla studentów uczelni technicznych zaprojektowano osobne budynki kreślarni. Każdy budynek mieszkalny miał się składać z podstawowych jednostek – mieszkań złożonych się z czterech pokojów – dwóch trzyosobowych i dwóch dwuosobowych połączonych wspólnym przedpokojem i węzłem sanitarnym. Na każdym piętrze miała znajdować się kuchnia. Układ taki miał zadanie sprzyjać integracji studentów i służyć celom wychowawczym – mieszkający w pokojach dwuosobowych starsi studenci mieliby pomagać młodszym.
Bloki pięciokondygnacyjne mają otwarte przyziemie z przejściami, które nadają zespołowi otwartego charakteru, ułatwiając komunikację pomiędzy poszczególnymi częściami kampusu. Wejściami do budynków zostały urozmaicone poprzez zastosowanie wydłużonych donic na kwiaty. Elewacje budynków posiadają pasowy układ okien z rytmicznym podziałem stolarki okiennej na prostokąty.
Monumentalne punktowce składają się z dwóch bloków połączonych otwartą klatką schodową tworzącą rodzaj klamry. Widoczne na bocznych elewacjach prześwity klatek schodowych tworzą rodzaj ażurowej dekoracji. Dłuższe elewacje zdobi geometryczna gra przeszkleń oraz podziałów okiennych z elementami wykonanymi z marglitu.
Pomysłów na zagospodarowanie terenu miasteczka studenckiego było dużo. Niestety nie zostały one zrealizowane. Planowano utworzenie tzw. Agory z promenadą, wokół której miały być zlokalizowane punkty usługowe. W miejscu dzisiejszych kortów tenisowych planowano zbudować Dom Społeczny, w którym miało się mieścić kinoteatr. Największą wartością osiedla jest jego regularne założenie urbanistyczne, zaprojektowane jako zespół budynków usytuowanych w terenie zielonym, otwartym, pozwalającym na swobodą cyrkulację. Otwarcie zespołu za pomocą przejść umieszczonych w podcieniach budynków nieco przypomina rozwiązanie zaproponowane przez Waltera Gropiusa w budynkach Bauhausu w Dessau. Podczas gdy w niemieckim modelu budynków akademickich, uczelnia, domy studenckie i usługi stanowią jeden zwarty zespół, krakowskie miasteczko studenckie jest swobodnie rozmieszczone na dużym terenie. Integrując studentów wielu krakowskich uczelni jest w pewnym sensie nowoczesną funkcjonalną odpowiedzią, na zagęszczenie budynków uniwersyteckich w centrum historycznego Krakowa.
Opracowanie:
Magdalena Smaga
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Dom Polskiego Stowarzyszenia Studentek UJ „Jedność”
Wydział Fizyki i Matematyki UJ
Instytut Metali Nieżelaznych PAN
Wybrane trasy
Błonia / Miasteczko Studenckie
Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.
Krowodrza
W okresie międzywojennym dawną podkrakowską wieś Krowodrza wypełniły luksusowe kamienice i wille. Osią nowego założenia była Aleja Juliusza Słowackiego, a sercem ozdobiony monumentalnymi nowoczesnymi budynkami Plac Inwalidów. Spacer pokazuje najciekawsze przykłady budownictwa mieszkaniowego tego okresu.
Nowa Huta
Nowa Huta to najważniejsza kreacja urbanistyczna powojennego Krakowa i kluczowe osiągnięcie polskiej architektury okresu socrealizmu. Spacer poświęcony najstarszej części Nowej Huty przybliża historię rozwoju dzielnicy oraz pokazuje różnorodność polskiej architektury tego okresu. Oprócz Placu Centralnego przedstawia historię modernistycznego Bloku Szwedzkiego oraz Arki Pana w Bieńczycach.