Korzystając z tej witryny, zgadzasz się na korzystanie z plików cookie. Możesz zmienić ustawienia dotyczące plików cookie w dowolnym momencie, a także dowiedzieć się więcej na ich temat
Akceptuj Czytaj więcej

Miastoprojekt

Legenda
Półwsie Zwierzynieckie
Architekt:

Józef Gołąb

Współpraca:

Stanisław Zydroń

Lata budowy:

1951–1955

Funkcja:

Biurowce

Adres:

ul. Kraszewskiego 36

Informacje o obiekcie

Pod koniec lat czterdziestych produkcja projektów architektonicznych w Polsce została podporządkowana instytucjom publicznym. Wielkie inwestycje przewidziane do realizacji w ramach planu sześcioletniego wymagały przygotowania projektów o niespotykanej wcześniej skali. W tym celu do życia zaczęto powoływać wielkie państwowe biura projektów, których celem było opracowywanie dokumentacji dla szeroko zakrojonych projektów przemysłowych i towarzyszących im zespołów mieszkaniowych. Podjęcie decyzji o budowie kombinatu metalurgicznego oraz zespołu mieszkaniowego w Nowej Hucie wymusiło otwarcie nowego centralnego biura projektów działającego w Krakowie. Dla potrzeb tego największego projektu powojennego Krakowa w krótkim czasie stworzono zespół projektowy zatrudniający setki osób, dla których pilną potrzebą stało się przygotowanie odpowiedniego budynku biurowego.

Realizację projektu nowego biurowca rozpoczęto równolegle z Nową Hutą w 1949 roku. Projekt opracowany przez aktywnego jeszcze przed wojną architekta Józefa Gołąba postanowiono wznieść po południowej stronie Błoń na zapleczu stadionu piłkarskiego Cracovii. Projekt żelbetowej konstrukcji opracował Stanisław Zydroń. Pierwsze, realizowane w latach 30. budynki autorstwa Józefa Gołąba reprezentowały dekoracyjną, typową dla Krakowa redakcję modernizmu (kamienica przy ul. Pędzichów 4). W okresie powojennym, wraz z nadejściem nowego systemu politycznego jego projekty zaczęły reprezentować zredukowaną wersję architektury socrealistycznej. W tym duchu przygotowany został również projekt biurowca Miastoprojektu.

Budynek przewidziany jako miejsce pracy 360 osób stanowi podłużną, wspartą na wysokim podpiwniczeniu, czterokondygnacyjną konstrukcję o osiowym układzie przestrzennym. Do wnętrz prowadzą wysokie, usytuowane w osi schody, na końcu których znajduje się ażurowy, trójosiowy portal. Symetryczny charakter kompozycji podkreślają dwa flankujące podłużną elewację ryzality. Przepruty kwadratowymi oknami parter wieńczy wydatny gzyms, ponad którym umiejscowiono wysokie, zdwojone okna kolejnych dwóch kondygnacji. Ich wertykalny charakter niweluje głębokie osadzenie w murze, dzięki któremu stworzono wrażenie wyraźnych podłużnych ciągów. Ściana ostatniej kondygnacji, którą ponownie wsparto na wydatnym gzymsie imituje attykę. Wypełniają ją podłużne okna oddzielone płaskimi lizenami. Wrażenie attyki wzmacnia skrócenie obrysu ostatniej kondygnacji. Subtelnym socrealistycznym detalom elewacji towarzyszyły dekoracje wnętrz przede wszystkim w obszernym holu na parterze oraz w przestrzeni klatki schodowej.

Siedzibę Miastoprojektu oddano do użytku w 1955 roku. Przez kolejne cztery dekady funkcjonowało tutaj jedno z najważniejszych biur projektów powojennej Polski, tutaj opracowano dokumentację dla kolejnych faz rozwoju Nowej Huty oraz innych wielkich zespołów mieszkaniowych szybko rozrastającego się w tym okresie Krakowa. Tutaj także powstawały projekty przygotowywane z myślą o inwestycjach zagranicznych, plan urbanistyczny Bagdadu lub Tunisu. Duży, ale dobrze wpisany w otoczenie socrealistyczny gmach projektu Józefa Gołąba był w rzeczywistości najważniejszym laboratorium powojennego Krakowa. Sam autor po 1956 roku porzucił estetykę socrealizmu, a jego późniejsze realizacje, należą do najciekawszym przykładów architektury modernistycznej na terenie miasta.

Opracowanie:

Michał Wiśniewski

Szlak modernizmu

Zobacz inne obiekty na trasie

Półwsie Zwierzynieckie

Osiedle ZUS

Półwsie Zwierzynieckie

Dom Bankowy

Półwsie Zwierzynieckie

Hotel Cracovia

Wybrane trasy

Trasa

Aleje Trzech Wieszczów

Informacje:
Czytaj

Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.

Trasa

Półwsie Zwierzynieckie

Informacje:
Czytaj

Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.

Trasa

Błonia / Miasteczko Studenckie

Informacje:
Czytaj

Błonia to serce zielonych terenów położonych po zachodniej stronie Krakowa. W okresie międzywojennym w ich sąsiedztwie zaczęto wznosić gmachy uniwersyteckie oraz rozwijać infrastrukturę sportową, której uzupełnieniem były modernistyczne wille. Trasa prowadzi przez najważniejsze budynki uniwersyteckiego Krakowa, m.in. budynek Instytutu Chemii UJ oraz Miasteczko Studenckie AGH.

Organizator
Inicjatorzy
Wsparcie
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Partnerzy