Miejski Dom Wycieczkowy
Edward Kreisler
1930–1931
Dzielnica V – Krowodrza
Pozostałe
ul. Oleandry 4
Informacje o obiekcie
To pierwszy budynek o funkcjonalistycznym charakterze wybudowany w Krakowie. Został zaprojektowany w 1929 roku przez Edwarda Kreislera – autora wielu spośród najbardziej nowoczesnych dzieł architektury powstałych tutaj w latach 30. Miejski Dom Wycieczkowy jest jednym z elementów nowoczesnego kompleksu placówek kulturalno-oświatowych, usytuowanego w okolicy ul. Oleandry – miejsca wymarszu Pierwszej Kompanii Kadrowej w sierpniu 1914 roku, którego walor symboliczny postanowiono wykorzystać na polu edukacji patriotycznej. „Serce” całego kompleksu – Dom Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego im. J. Piłsudskiego – miało być odwiedzane przez młodzież z całego kraju, w związku z czym niezbędny był także ośrodek noclegowy.
Budowę Miejskiego Domu Wycieczkowego, rozplanowanego na rzucie litery L, podzielono na dwa etapy. Pierwszy, obejmujący skrzydło południowe (prostopadłe do ulicy) ukończony został w 1931 roku. Kolejny, zakładający budowę północnego, większego skrzydła (równoległego do ulicy), przewidziano na lata 1936-44. Przed wojną nie zdołano jednak do niego przystąpić. Dom Wycieczkowy rozbudowany został dopiero w latach 70. Niestety nie zdecydowano się wówczas na realizację projektu Kreislera. Nadbudowano za to jedno piętro na południowym skrzydle, co zmieniło bryłę budynku i zaburzyło jego proporcje.
Dom Wycieczkowy w swoim pierwotnym kształcie charakteryzował się dynamiczną bryłą, o zróżnicowanych wysokościach, bliską architekturze z kręgu Bauhausu. Najwyższa część (według pierwotnego projektu mająca być „łącznikiem” obu skrzydeł) dekorowana była prostym, podświetlanym zegarem – pierwszym tego typu detalem architektonicznym powstałym w Krakowie. Zegar, podobnie jak taras znajdujący się na dachu południowego skrzydła, został zniszczony podczas nadbudowy.
Poza zegarem także inne elementy wzbogacały proste elewacje budynku, np. napis „MIEJSKI DOM WYCIECZKOWY” o ciekawym kroju oraz brama wejściowa dekorowana bulajami. Podobne motywy znalazły się także w starannie zaprojektowanym wnętrzu. Do dzisiaj niestety pozostało ich niewiele. Zwiedzając Dom Wycieczkowy warto zwrócić uwagę na oryginalną posadzkę o geometrycznym wzorze, okrągły otwór w stropie pierwszego piętra oraz na balustrady.
Opracowanie:
Kamila Twardowska
Szlak modernizmu
Zobacz inne obiekty na trasie
Dom Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego im. marszałka Józefa Piłsudskiego
Gmach Seminarium Śląskiego
Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie
Wybrane trasy
Aleje Trzech Wieszczów
Aleje Trzech Wieszczów to najważniejsza kreacja urbanistyczna i architektoniczna międzywojennego Krakowa. Trasa spaceru prowadzi wzdłuż Alei Adama Mickiewicza, najbardziej reprezentacyjnej części założenia, gdzie powstały monumentalne gmachy Akademii Górniczo-Hutniczej, Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego.
Godła Kamienic
W okresie międzywojennym szybko rozbudowywany Kraków przywrócił i rozwinął tradycję umieszczania godeł nad wejściami do nowopowstałych kamienic. W ten sposób powstała bogata i rozsiana po całym mieście galeria płaskorzeźb, malowideł ściennych, rzeźb figuralnych, które tworzyli najlepsi krakowscy artyści. Trasa przybliża wybrane przykłady tego wyjątkowego, krakowskiego fenomenu.
Półwsie Zwierzynieckie
Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.Spacer po Półwsiu Zwierzynieckim odkrywa jedną z najbardziej urokliwych dzielnic międzywojennego Krakowa, galerię modernistycznych kamienic, oryginalnych detali i dekoracji, którą uzupełniają śmiałe kreacji powojennego modernizmu na czele z zespołem Hotelu Cracovia i Kina Kijów.